Er is zeker wat te zeggen voor het verbod. Een elektrische cv-ketel heeft nu eenmaal een slecht rendement op het gebied van primaire energie. Een elektrische cv-ketel zet 1 kWh elektriciteit om in 1 kWh warmte. Die kilowattuur elektriciteit wordt op dit moment nog voornamelijk opgewekt door een gascentrale. De norm stelt dat op dit moment de primaire energiefactor voor elektriciteit 1,45 is. Een gasgestookte cv-ketel zit op ongeveer 1,1 kWh primair en een warmtepomp op 0,36 kWh primair per geleverde kWh aan warmte.
Daarbij heeft een elektrische cv-ketel in een bestaande woning is al gauw 10 kW. Het elektriciteitsnet in Nederland is niet ontworpen voor dit soort vermogens. We zien nu al problemen ontstaan met elektrische auto’s en warmtepompen. Als iedereen een elektrische cv-ketel neemt, wordt dat probleem nog eens een orde groter.
Daar komt bij dat de elektrische cv-ketel een hoog ‘Willy Wortel’ gehalte heeft in de markt. De elektrische cv-ketel is geregeld in het nieuws als nieuwe revolutionaire uitvinding door een dorpsuitvinder en vervolgens vermarkt als dé oplossing voor de energietransitie. Meestal onder een hippe naam als doorstroomketel of inductieketel. Wie overigens toch een elektrische cv-ketel wilt hebben, adviseer ik eentje te kopen van een grote fabrikant. Bosch heeft bijvoorbeeld een goede lijn ketels.
Maar je mag toch geen elektrische cv-ketel hebben volgens het bouwbesluit? Waarom adviseer je dan een fabrikant? Het klopt dat het volgens het Bouwbesluit op dit moment niet mag. Waar de Wetgever mijn inziens volledig aan voorbij is gegaan, is dat er gebouwen zijn die geen andere oplossing hebben in de energietransitie. Het gaat dan in mijn ervaring over o.a. kleine appartement (< 45 m2) en woonschepen.
Zij hebben veelal niet de ruimte voor een warmtepomp. Daarnaast is de aanleg van een warmtenet voor deze type gebouwen economisch niet rendabel en bij schepen zelfs technisch uitdagend. Het toepassen van een houtgestookte oplossing willen we (terecht) niet in onze steden hebben vanwege de negatieve impact op de luchtkwaliteit. Groen gas hebben we nodig voor de industrie en waterstof gaan we in de gebouwde omgeving niet tegenkomen. Blijft elektrisch verwarmen, met bijvoorbeeld een elektrische cv-ketel over.
Daar komt bij dat het rendementsargument van de Wetgever is gebaseerd op de huidige energiemix. Sterker nog, formeel wordt het primair energiegebruik bepaald door de kengetallen die staan in o.a. de NTA8800 en gebaseerd zijn op de Klimaat en Energieverkenning uit 2019, waarin projecties zijn gemaakt van de toekomstige elektriciteitsmix.
Projecties die door de snelle toename van wind- en zonne-energie al vrijwel niet meer relevant zijn. De afgelopen dagen bestond 75% van onze energievraag uit duurzame opgewekte energie, voornamelijk van windturbines. Ook gedurende de koude week in december 2022 was er veel windenergie beschikbaar.
Frappant is dat het Bouwbesluit alleen over ‘technische bouwsystemen’ spreekt. Men bedoelt daarbij het geheel: warmteopwekker, distributie en afgifte. Losse installaties die los bediend kunnen worden, vallen buiten deze regels.
Wie zijn huis verwarmd met (individuele schakelbare) infraroodpanelen, elektrische vloerverwarming, of elektrische radiatoren mag, met exact hetzelfde rendement als een elektrische cv-ketel, dit gewoon doen.
Daarbij is een ontzettend groot grijs gebied ontstaan. Wat als ik mijn individuele geschakelde infraroodpanelen via bluetooth koppel aan mijn smartphone. Mag het dan niet meer omdat het centraal geschakeld is?
Het doel van de Wetgever is duidelijk: voorkomen dat wooneigenaren massaal goedkope elektrische cv-ketels gaan afschaffen en daarmee het milieu, het elektriciteitsnet en hun eigen energierekening geen plezier doen.
De implementatie van dit doel in Artikel 6.55 van het Bouwbesluit schiet echter het doel voorbij: voor wie echt elektrisch wilt verwarmen is er een ‘loophole’. Tegelijkertijd worden eigenaren die geen ander alternatief hebben dan elektrisch gaan juist belemmerd in de keuze van een ontzorgde oplossing.
Door Bart Roossien, op Medium